ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ 2013-2014 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- 4ο Νηπιαγωγείο Μεγαλόπολης

Σχολική Χρονιά: 2013-2014

 «ΣΕΒΟΜΑΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ»

Δραστηριότητες Διαπολιτισμικής Ευαισθητοποίησης

Νηπιαγωγείο: 4o ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ

Νηπιαγωγός: Πετροπούλου Μαρία

Αριθμός συμμετεχόντων παιδιών: 20

1^η Δραστηριότητα

• Τίτλος δραστηριότητας: «Κοκκινοσκουφίτσα.. κι εδώ κι αλλού..»
• Στόχος δραστηριότητας:  Να αντιληφθούν τα παιδιά τη γλώσσα ως έναν κώδικα επικοινωνίας που μεταφέρει τα ίδια νοήματα.

 Περιγραφή δραστηριότητας:

Μία Ελληνίδα μητέρα νηπίου θα παρευρεθεί στην τάξη για να διαβάσει στα παιδιά το γνωστό κλασσικό παραμύθι της κοκκινοσκουφίτσας.  Ολοκληρώνοντας την αφήγηση της ιστορίας, η μητέρα θα προτείνει στα παιδιά να παίξουν το γνωστό ομαδικό παιχνίδι «Λύκε λύκε είσαι εδώ;». Την επόμενη ημέρα, μια μητέρα νηπίου από τη Ρουμανία, θα παρευρεθεί στην τάξη για να μας διαβάσει το ίδιο παραμύθι στη δική τους γλώσσα και θα μας πει ένα παιδικό τραγούδι από τη Ρουμανία. Τέλος, την τρίτη ημέρα, μία μητέρα νηπίου από την Αλβανία θα παρευρεθεί στην τάξη μας προκειμένου να διαβάσει κι αυτή την ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας στη δική τους γλώσσα και θα παίξει μαζί μας ένα παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά στη χώρα τους.

• Προσδοκώμενα  αποτελέσματα:

1. Να αντιληφθούν τα παιδιά ότι οι άλλες γλώσσες ακούγονται διαφορετικές αλλά μεταφέρουν τα ίδια πράγματα, λένε τα ίδια.
2. Να αποδεχτούν και  να σεβαστούν τη γλώσσα των δίγλωσσων συμμαθητών τους που κατάγονται από άλλη χώρα.
3. Να μειωθούν περιπτώσεις εμπαιγμού ή σχολικού αποκλεισμού σε αλλόγλωσσα παιδιά.
4. Να ευαισθητοποιηθούν τα παιδιά και να καλλιεργήσουν την «ενσυναίσθηση»

Τελικό Προϊόν (όπου δημιουργήθηκε):

 Η Ελληνίδα μητέρα ήρθε στην τάξη μας και μας ενημέρωσε πως έχει φέρει μαζί της,  για να μας διαβάσει, το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας. Ξεκίνησε να διαβάζει την ιστορία, δείχνοντας παράλληλα τις εικόνες στα παιδιά κι ολοκληρώνοντας την αφήγηση.. άρχισε μια συζήτηση σχετικά με το πόσο καλός ή κακός είναι ο λύκος, σχετικά με τις γνώσεις των παιδιών για το λύκo και τα συναισθήματα της κοκκινοσκουφίτσας και  του λύκου. Καθώς γινόταν συζήτηση και τα παιδιά είχαν αρχίσει να προβληματίζονται… η ελληνίδα μητέρα εμφάνισε ένα φάκελο με παραλήπτη τα παιδιά της τάξης και αποστολέα το λύκο του παραμυθιού. Μας διάβασε το γράμμα που υπήρχε μέσα στο φάκελο και είδαμε πως επρόκειτο για ένα μήνυμα που έστελνε ο λύκος εξηγώντας την ιστορία της κοκκινοσκουφίτσας από τη δική του πλευρά!! Ακούγοντας την πλευρά του λύκου και τα παράπονά του από την Κοκκινοσκουφίτσα… προβληματιστήκαμε και εντυπωσιαστήκαμε γιατί δεν είχαμε ποτέ σκεφτεί την ιστορία κι από μια άλλη οπτική γωνία!! Έτσι σκεφτήκαμε να δώσουμε μία λύση στους δύο ήρωες.. κάνοντας ανατροπή του μύθου!! Δύο παιδιά σηκώθηκαν κι έπαιξαν το ρόλο της κοκκινοσκουφίτσας και του λύκου.. μιλώντας και εξηγώντας τα παράπονά του ο ένας στον άλλον. Εν τέλη, οι δύο ήρωες επέλεξαν να συμφιλιωθούν και να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη, που πλέον ήξεραν ότι ενοχλούν τον άλλον. Τέλος, η μητέρα πρότεινε στα παιδιά να παίξουν το ομαδικό παιχνίδι «Λύκε λύκε είσαι εδώ;»

Την επόμενη μέρα, μια μητέρα νηπίου της τάξης, με καταγωγή από τη Ρουμανία ήρθε στην τάξη μας με ένα βιβλίο που είχε τον τίτλο γραμμένο με γράμματα που δε γνωρίζαμε να διαβάσουμε, αλλά με εξώφυλλο πολύ οικείο! Ήταν η Κοκκινοσκουφίτσα γραμμένη στα Ρουμανικά. Η μητέρα ξεκίνησε να μας διαβάζει την ιστορία κι εμείς ακούγαμε με ενδιαφέρον κάτι που δεν καταλάβαινε το αυτί μας.. αλλά καταλάβαινε το μάτι μας!! Έτσι λοιπόν, η μητέρα διάβαζε στα Ρομανικά κι εμείς μεταφράζαμε στα Ελληνικά ότι καταλαβαίναμε από τη βοήθεια των εικόνων. Επειδή μάλιστα η ιστορία του παραμυθιού είχε κάποιες μικρές διαφορές από την ελληνική εκδοχή.. το παιδί από τη Ρουμανία μαζί με τα άλλα δύο παιδιά που έχουμε στην τάξη μας από τη χώρα αυτή, μας εξηγούσαν μεταφράζοντας σωστότερα από εμάς. Στη συνέχεια, παρατηρήσαμε τον τίτλο στο εξώφυλλο, τον γράψαμε σε ένα μεγάλο χαρτί και κυκλώσαμε όποια γράμματα μοιάζουν με τα δικά μας τα ελληνικά. Ύστερα εντοπίσαμε τη Ρουμανία στον Παγκόσμιο χάρτη της τάξης μας και κολλήσαμε εκεί ένα μικρότερο χαρτάκι με τη Κοκκινοσκουφίτσα γραμμένη στα Ρουμανικά. Επίσης τα παιδιά ρώτησαν και για άλλες λέξεις και επιλέξαμε να γράψουμε και τη λέξη «Καλημέρα». Τέλος, η μητέρα του νηπίου μας είπε ένα παιδικό τραγούδι από τη Ρουμανία.. και κάποια παιδιά το ήξεραν και στα Ελληνικά.. καθώς το ίδιο παιδικό τραγούδι το λέμε και στην  Ελλάδα με άλλα λόγια.

Την άλλη μέρα, μας επισκέφθηκε στην τάξη, μία μητέρα νηπίου με χώρα καταγωγής την Αλβανία. Μας διάβασε κι αυτή την ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας στη δική τους γλώσσα και καταλάβαμε ότι και πάλι πρόκειται για το ίδιο παραμύθι, που απλώς ήταν σε μια άλλη γλώσσα γραμμένο. Εντοπίσαμε και πάλι κοινά γράμματα στον τίτλο του παραμυθιού και τα κυκλώσαμε. Ύστερα, αναζητήσαμε την Αλβανία στο χάρτη και κολλήσαμε κι εκεί χαρτάκι με τη λέξη της κοκκινοσκουφίτσας γραμμένη στα  Αλβανικά, κι επίσης ρωτήσαμε πώς λένε τη καλημέρα στην Αλβανία.. και γράψαμε κι αυτό. Τέλος, η μητέρα από την Αλβανία, έπαιξε ένα παιχνίδι με τα παιδιά.. τραγουδώντας τους μαζί κι ένα τραγούδι.. το οποίο τα παιδιά αναγνώρισαν καθώς το ίδιο παιχνίδι παίζεται και στην Ελλάδα με τραγούδι που ακούγεται διαφορετικά.

Ύστερα από τις δραστηριότητες αυτές, τα παιδιά ρωτούσαν πώς λέγεται η μία  ή η άλλη λέξη στα αλβανικά, στα ρουμανικά, στα αγγλικά, στα γαλλικά κτλ. Για το λόγο αυτό, απευθυνθήκαμε στο διαδίκτυο στο google translate, μεταφράσαμε κι είδαμε πώς γράφεται η λέξη που θέλαμε σε όποια γλώσσα θέλαμε και την ακούσαμε κι ολας με την επιλογή του μεγάφωνου. Στη συνέχεια επιλέξαμε μία λέξη, τη λέξη «καλημέρα»  και την εκτυπώσαμε σε πολλές άλλες γλώσσες.. τα παιδιά ζωγράφισαν πολλά διαφορετικά παιδάκια τα οποία κολλήσαμε μαζί με τις διάφορες λέξεις και φτιάξαμε ένα ομαδικό κολλάζ.

• Δυνατά σημεία της δραστηριότητας

Η παρουσία τρίτου προσώπου μέσα στην τάξη ήταν κάτι που άρεσε στα παιδιά καθώς ανανέωνε την καθημερινότητά τους. Επίσης η αφήγηση σε μία άλλη γλώσσα, προκαλούσε την έκπληξή τους και την προσοχή τους. Επίσης, η αφήγηση σε συνδυασμό με την παρατήρηση των εικόνων του παραμυθιού αποτέλεσε σημείο κλειδί καθώς τα παιδιά αποκωδικοποιώντας την εικόνα ήταν σαν να αποκωδικοποιούσαν και την άλλη γλώσσα. Τέλος, σημαντικό σημείο ήταν το παιχνίδι και το τραγούδι που μας έμαθαν οι μαμάδες, παρουσιάζοντάς το σαν «δικό τους», όπου τα παιδιά έκπληκτα δήλωναν πως είναι και «δικό μας» το ίδιο παιχνίδι και τραγούδι αντίστοιχα.

• Αδύνατα σημεία της δραστηριότητας

Επειδή η ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας ήταν από πριν γνωστή στα περισσότερα παιδιά, η επανάληψη της αφήγησης της ίδιας ιστορίας, έκανε το ενδιαφέρον των παιδιών να μειώνεται από κάποια στιγμή και μετά.

• Αξιολόγηση της δραστηριότητας (Ποια η σχέση του στόχου με το τελικό προϊόν, αν υπήρξε διαμόρφωση του αρχικού σχεδιασμού, ο βαθμός ανταπόκρισης από τα παιδιά, δυσκολίες που συναντήσατε):

Η δραστηριότητα είχε αναμφισβήτητα θετικά αποτελέσματα τόσο για τα δίγλωσσα παιδιά, όσο και για τα παιδιά από την Ελλάδα. Οι μεν τόνωσαν την αυτοπεποίθησή τους και οι δε καλλιέργησαν το σεβασμό ως προς το διαφορετικό. Υπήρξε ένα κλίμα αλληλοαποδοχής κι αλληλοκατανόησης που ευνόησε τις μεταξύ τους φιλικές σχέσεις. Επίσης το παιχνίδι και το τραγούδι που μας είπαν τόσο οι δίγλωσσες μητέρες, όσο κι η ελληνίδα μητέρα, παίχτηκε και τραγουδήθηκε μέσα στην τάξη για πολύ καιρό μετά… 

              

            

2^η Δραστηριότητα

• Τίτλος δραστηριότητας: «Ήρωες των παραμυθιών… θύματα βίας και αποκλεισμού»

• Στόχος δραστηριότητας:  Να μάθουν να παρατηρούν κρούσματα βίας και αποκλεισμού και να τα καταδικάζουν, να τα καυτηριάζουν.
• Περιγραφή δραστηριότητας:

Στα πλαίσια προγράμματος Φιλαναγνωσίας, έχουμε διαβάσει τρία κλασσικά  παραμύθια. «Το ασχημόπαπο», τη «Σταχτοπούτα» και τη «Χρυσομαλλούσα με τις τρείς αρκούδες».

Τα τρία αυτά παραμύθια ζωντανεύουν μέσα στην τάξη μας, τα παιδιά μεταμορφώνονται στους ήρωες των παραμυθιών και «παίζουν» μια συγκεκριμένη σκηνή από κάθε παραμύθι. Οι σκηνές που παίζονται είναι στιγμές που οι ήρωες πέφτουν θύματα απόρριψης κι ασκείται πάνω τους λεκτική και συναισθηματική βία. Η ολομέλεια που το παρακολουθεί να συμβαίνει εκφράζει τις απόψεις της και παίρνει θέση.

• Προσδοκώμενα  αποτελέσματα:

1. Να αναγνωρίζουν εκφράσεις βίας και αποκλεισμού και να μάθουν να αντιδρούν, να μην μένουν απλοί παρατηρητές μπροστά σε τέτοια φαινόμενα αλλά να τα επικρίνουν.
2. Να καλλιεργήσουν έννοιες όπως είναι ο σεβασμός, η ενσυναίσθηση, η αποδοχή και η κατανόηση. Να ωριμάσουν συναισθηματικά.
3. Να μειωθούν συμπεριφορές βίας και σχολικού αποκλεισμού μεταξύ των παιδιών.

• Τελικό Προϊόν (όπου δημιουργήθηκε):

Η πλοκή των παραμυθιών είναι ήδη γνωστή στα παιδιά καθώς τα έχουμε επεξεργαστεί τις προηγούμενες μέρες.

Παρουσιάζω στα παιδιά φωτοτυπημένες τρείς χαρακτηριστικές σελίδες από τα τρία παραμύθια -μία για κάθε παραμύθι. Στις σελίδες αυτές οι ήρωες δείχνουν να νιώθουν άσχημα και όσοι βρίσκονται γύρω από τους ήρωες δείχνουν θυμό, οργή ή φόβο. Πιο συγκεκριμένα, για το παραμύθι του Ασχημόπαπου πρόκειται για τη σκηνή που δύο άλλα ζώα το κοροϊδεύουν και το διώχνουν, για το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας πρόκειται για τη σκηνή που η μητριά και οι αδερφές της την κοροϊδεύουν και την περιγελούν και τέλος για το παραμύθι της Χρυσομαλλούσας, πρόκειται για τη στιγμή που η Χρυσομαλλούσα τρομάζει βλέποντας μπροστά της τις αρκούδες – καθώς είναι τόσο διαφορετικές από αυτήν- αλλά και οι αρκούδες με τη σειρά τους βλέποντάς την θυμώνουν και φοβούνται επίσης.

Παρατηρούμε τα πρόσωπα των ηρώων στις φωτοτυπημένες εικόνες, τη στάση του σώματός τους και σκεφτόμαστε τι συναισθήματα έχει κάθε ήρωας σε κάθε παραμύθι.. τί σκέφτεται και τί θέλει στα αλήθεια να πει.  Τα όσα λένε τα παιδιά τα γράφω μέσα σε συννεφάκια και τα τοποθετούμε σαν σκέψεις πάνω από τα κεφάλια των ηρώων.

Ύστερα χωρισμένοι σε ομάδες ενσαρκώνουμε τις σκηνές αυτές. Κάθε ομάδα παίζει στην ολομέλεια μία από τις επιλεγμένες σκηνές. Έχοντας παρακολουθήσει τις τρείς σκηνές να ζωντανεύουν στα μάτια τους κι έχοντας μπει στη θέση των ηρώων,  επαληθεύουμε τα συναισθήματα που προκλήθηκαν και επιβεβαιώνουμε τις αρχικές μας σκέψεις. Επαλήθευση έγινε επίσης μέσα από παρόμοιες προσωπικές εμπειρίες των παιδιών, καθώς όπως είπαν έχουν βρεθεί κι αυτά στη θέση του ήρωα.

Στην πορεία, τα παιδιά χωρίζονται σε τρείς ομάδες, κάθε ομάδα παίρνει από μία εικόνα παραμυθιού, την κολλάνε σε ένα χαρτόνι μαζί με τις σκέψεις των ηρώων που είχαμε γράψει πιο πριν.. και γύρω ζωγραφίζουν τους εαυτούς τους σε θέση παρατηρητή. Οι παρατηρητές – παιδιά, έχοντας μπει μέσα στην ιστορία, παίρνουν θέση μπροστά σε αυτό που βλέπουν να συμβαίνει. Τη θέση τους, την άποψη τους, τα όσα δηλαδή θα έλεγαν, τα καταγράφουν πάνω στο χαρτόνι.

Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσίασε στην ολομέλεια την εργασία της και τη θέση της απέναντι σε τέτοια φαινόμενα συμπεριφοράς.

• Δυνατά σημεία της δραστηριότητας

Η δραματοποίηση ήταν ένα από τα δυνατά σημεία της δραστηριότητας αυτής, καθώς επέτρεπε στα παιδιά να το βιώσουν, να το παρακολουθήσουν και να μιλήσουν με το παιδί – θύμα και το παιδί – θύτη.

• Αδύνατα σημεία της δραστηριότητας

Πιθανό αδύνατο σημείο ήταν ίσως η συναισθηματική ανωριμότητα ορισμένων παιδιών, λόγω της μικρής τους ηλικίας.

• Αξιολόγηση της δραστηριότητας (Ποια η σχέση του στόχου με το τελικό προϊόν, αν υπήρξε διαμόρφωση του αρχικού σχεδιασμού, ο βαθμός ανταπόκρισης από τα παιδιά, δυσκολίες που συναντήσατε):

Η δραστηριότητα ώθησε τα παιδιά να σκεφτούν από μια άλλη οπτική γωνία, να προβληματιστούν, να επανεξετάσουν πράγματα και καταστάσεις και να ανατρέψουν στερεότυπες ιστορίες που έχουν μάθει να ακούν. Τα ώθησε να κρίνουν πέρα από τα συνηθισμένα και πέρα από το περιτύλιγμα. Άγγιξε τον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών, τα ώθησε να ταυτιστούν με συμπεριφορές άλλων, να αυτοαξιολογηθούν και να καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη και να υιοθετήσουν άλλη θέση απέναντι στο διαφορετικό.

                  

3^η Δραστηριότητα

• Τίτλος δραστηριότητας: « Τόσο ίδιοι.. τόσο διαφορετικοί!»
• Στόχος δραστηριότητας:  Να γνωριστούν τα παιδιά μεταξύ τους. Να εντοπίσουν πόσο μοιάζουν και να σεβαστούν το πόσο διαφέρουν.
• Περιγραφή δραστηριότητας:

(Βρισκόμαστε στην αρχή της σχολικής χρονιάς)

Μέσα σε μία μεγάλη χάρτινη σακούλα τα παιδιά –δύο παιδιά ανά μέρα- θα βάλουν στο σπίτι τους τα αγαπημένα τους αντικείμενα και θα τα φέρουν την επόμενη μέρα στην τάξη για να τα παρουσιάσουν στην υπόλοιπη ομάδα.

• Προσδοκώμενα  αποτελέσματα:

1. Να γνωριστούν τα παιδιά μεταξύ τους, να εντοπίσουν κοινά στοιχεία που αρχικά  θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν φιλικές σχέσεις και να σεβαστούν ύστερα τα στοιχεία στα οποία διαφέρουν.
2. Να καταρρίψουν το μύθο της μοναδικότητας, να σέβονται τη διαφορετικότητα του άλλου.
3. Να καλλιεργήσουν την αυτοπεποίθηση τους και την αυτοεκτίμησή τους.

• Τελικό Προϊόν (όπου δημιουργήθηκε):

Κατόπιν κλήρωσης, δύο παιδιά πήραν τις δύο χάρτινες σακούλες σπίτι τους με σκοπό να τις γεμίσουν με τα αγαπημένα τους αντικείμενα: παιχνίδια, βιβλία, οικογενειακές φωτογραφίες, cd μουσικής, dvd κινουμένων σχεδίων, ρούχα, αξεσουάρ. Την επόμενη μέρα οι τσάντες επέστρεφαν στην τάξη και τα δύο παιδιά παρουσίαζαν, κάθε ένα με τη σειρά του, τα αγαπημένα του αντικείμενα που μας έφερε, παρουσιάζοντας ουσιαστικά τον εαυτό του στους άλλους. Καθώς το κάθε παιδί παρουσίαζε τα πράγματά του, εγώ τα κατέγραφα και τα ζωγράφιζα σε ένα χαρτί Α3 φτιάχνοντας μια λίστα για το παιδί αυτό. Τα αγαπημένα αντικείμενα των δύο παιδιών ομαδοποιούνταν, τοποθετούνταν πάνω στα τραπέζια και τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες που κινούνται κυκλικά στο χώρο ανά 10 λεπτά στο άκουσμα συγκεκριμένου ήχου, περνάνε από κάθε ομάδα αγαπημένων αντικειμένων, τα επεξεργάζονται, τα μοιράζονται και  παίζουν με αυτά. Στο τέλος της ίδιας μέρας δύο άλλα παιδιά θα κληρωθούν και θα πάρουν την τσάντα αγαπημένων αντικειμένων προκειμένου να την φέρουν την επόμενη μέρα στην τάξη. Θα παρουσιάσουν και πάλι τα πράγματα τους, θα τους φτιάξουμε ένα προσωπικό χαρτί καταγραφής των αντικειμένων αυτών, θα τα μοιραστούν και θα παίξουν με αυτά όλα τα παιδιά της τάξης… η  ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί με όλα τα παιδιά της τάξης.

Έχοντας και τα καταγεγραμμένα χαρτιά με τα αντικείμενα που έφερε κάθε παιδί, κάνουμε συγκρίσεις και βρίσκουμε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ μας.

• Δυνατά σημεία της δραστηριότητας

Δυνατό σημείο της δραστηριότητας ήταν η άμεση εμπλοκή των παιδιών και η διαδικασία του να μεταφέρουν τα πράγματά τους και κατ’ επέκταση το «είναι τους»! Επίσης, η παρουσίαση των αντικειμένων τα ωθούσε

• Αδύνατα σημεία της δραστηριότητας

Δεν φάνηκε να υπάρχουν αδύνατα σημεία στη δραστηριότητα αυτή.

• Αξιολόγηση της δραστηριότητας (Ποια η σχέση του στόχου με το τελικό προϊόν, αν υπήρξε διαμόρφωση του αρχικού σχεδιασμού, ο βαθμός ανταπόκρισης από τα παιδιά, δυσκολίες που συναντήσατε):

Η δραστηριότητα ενθουσίασε πολύ τα παιδιά! Τα διατηρούσε σε μια ανυπομονησία σχετικά με το πότε θα κληρωθεί ο εαυτός τους αλλά και σχετικά με το τί θα φέρουν οι καινούριοι φίλοι μας για να παίξουμε! Τα έβαζε σε μια διαδικασία να ξεδιπλωθούν μπροστά στους άλλους και εντόπιζαν αμέσως κοινά στοιχεία, έλεγαν για παράδειγμα: «Αυτό το έχω κι εγώ σπίτι μου!!», «Μας αρέσουν τα ίδια» κτλ. Μέσα από τη διαδικασία αυτή σέβονταν αυτόματα και τα σημεία στα οποία διαφέρουν με τους άλλους, αφού τους είχαν ήδη αποδεχτεί.