ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ 2012-2013 ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΓΡΑΦΗ - Νηπιαγωγείο Καρύταινας

Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΚΑΡΥΤΑΙΝΑΣ

Σχολική χρονιά 2012-2013

Νηπιαγωγός: Χαμπυλωμάτη Βίκυ

Τίτλος δραστηριότητας:

«Γίνομαι συγγραφέας και εικονογράφος του παραμυθιού που άκουσα…»

Στόχος δραστηριότητας:  Η απόλαυση που προσφέρει η ακρόαση ενός παραμυθιού, εκτός από την ανάπτυξη της φαντασίας και της ψυχικής και λογοτεχνικής καλλιέργειας, έγκειται και στην ανάπτυξη προφορικής έκφρασης των παιδιών και καλλιεργεί δεξιότητες όπως κατανόηση προφορικού λόγου και παραγωγή γραπτού (αναδυόμενη γραφή).

            Βασικός στόχος μας ήταν να δοθούν στα παιδιά ευκαιρίες και ερεθίσματα, ώστε μέσα από δραστηριότητες αναδυόμενης γραφής, να παράγουν το δικό τους κείμενο και να το εικονογραφήσουν ανακαλώντας στη μνήμη τους γνωστές πληροφορίες από το παραμύθι που άκουσαν. Παράλληλα, να προβλέψουν την εξέλιξη της ιστορίας, να περιγράψουν τα συναισθήματα των ηρώων του παραμυθιού και μέσα από κατάλληλες ερωτήσεις να αναγνωρίσουν στο κείμενο γράμματα ή λέξεις, να «διαβάσουν» όπως μπορούν και να συνειδητοποιήσουν την αντιστοιχία του προφορικού λόγου και συγκεκριμένων εικόνων με το γραπτό λόγο. Να κατανοήσουν ότι οι λέξεις είναι φορείς μηνυμάτων και ότι μπορούν να απεικονίζονται με εικόνες.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:   Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με το παραμύθι « Ο Λύκος και η Πρασινοφυλλίτσα» γιατί πρωταγωνιστούν σ’ αυτό η γνωστή «Κοκκινοσκουφίτσα» και ο γνωστός σε όλους «Λύκος», αλλά σε διαφορετική μορφή: Τώρα θα γνωρίσουμε την «Πρασινοφυλλίτσα» και τον «Καλό λύκο», γεγονός που από την αρχή κέντρισε το ενδιαφέρον των παιδιών για την εξέλιξη της ιστορίας…

            Αρχικά είδαμε το εξώφυλλο του παραμυθιού και τα παιδιά έκαναν τις σχετικές προβλέψεις για την υπόθεση, ενώ τα προέτρεψα να ασχοληθούν με τον τίτλο και να αναγνωρίσουν σ’ αυτόν γνωστές τους λέξεις ή γράμματα. Συζητήσαμε σχετικά με το συγγραφέα, τον εικονογράφο και την εκδοτική εταιρεία. Σχολιάσαμε αν είναι παραμύθι, μύθος ή πραγματικότητα και προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τις παραπάνω έννοιες και τη διαφορά μεταξύ τους.

            Τα παρότρυνα να σχολιάζουν την ιστορία καθώς άκουγαν χωρίς να εκφέρω κρίσεις για τις εκδοχές που διατύπωνε κάθε παιδί. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης του παραμυθιού και αφού δεν είχα στραμμένο το κείμενο στα παιδιά, ώστε να μη βλέπουν τις εικόνες και επηρεαστούν όταν θα κάνουν τη δική τους εικονογράφηση, έκανα ρωτήσεις για να μπορώ να ελέγχω κατά πόσο κατανοούν την ιστορία και για να ενεργοποιώ τη μνήμη τους και την προσοχή τους. Δεν ήταν δηλαδή μια απλή αφήγηση, αλλά ακολούθησα τη μέθοδο της «αλληλεπιδραστικής ανάγνωσης» για να πετύχω τη δημιουργία συζήτησης με τα παιδιά σχετικά με την πλοκή της ιστορίας και την εξέλιξή της.

            Όταν τελείωνε η αφήγηση ενός τμήματος του παραμυθιού τα παιδιά ζωγράφιζαν την εικόνα που φαντάζονταν και έγραφαν το δικό τους κείμενο αντίστοιχα.

            Κατά τη διάρκεια της γραφής προσπαθούσαν να ταυτίζουν φωνήματα με συγκεκριμένα γράμματα, παρατηρούσαν και διέκριναν τα πεζά από τα κεφαλαία, ενώ σχολίαζαν μεταξύ τους τις παρατηρήσεις τους. Προσπαθούσαν να ανακαλούν στη μνήμη τους βασικά στοιχεία της ιστορίας και μου προκάλεσε εντύπωση το γεγονός ότι θυμούνταν με ακρίβεια τη χρονολογική σειρά των γεγονότων. Ύστερα «διάβαζαν» ό,τι είχαν «γράψει» χρησιμοποιώντας και πληροφορίες που κατείχαν ήδη σχετικά με το θέμα του κειμένου.

Στη συνέχεια εμπνεύστηκαν το δικό τους τέλος για την ιστορία, το «έγραψαν» όπως μπορούσαν, το «ζωγράφισαν» και προχώρησαν και στην αρίθμηση των σελίδων του κειμένου.

            Ζωγράφισαν το δικό τους εξώφυλλο, έγραψαν το όνομά τους ως όνομα του συγγραφέα και του εικονογράφου, αλλά και το όνομα του νηπιαγωγείου στη θέση των ειδήσεων. Μάλιστα εξέφρασαν την επιθυμία να «γράψουν» την ηλικία τους και τον τόπο διαμονής τους ως στοιχεία της «αυτοβιογραφίας» τους!!!

            Η χαρά τους για το τελικό προϊόν ήταν μεγάλη, γιατί ήταν κατεξοχήν δικό τους δημιούργημα και τελικά είχαν καταφέρει  να γίνουν «συγγραφείς» και «εικονογράφοι» του δικού τους παραμυθιού!!!

Αξιολόγηση δραστηριότητας: Η αξιολόγηση του επιπέδου ανάπτυξης των παιδιών της προσχολικής ηλικίας σε ό,τι αφορά την ανάγνωση και τη γραφή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιτυχή εφαρμογή ενός προγράμματος που στοχεύει στην καλλιέργεια δεξιοτήτων γραφής και ανάγνωσης.

            Η παραπάνω διαπίστωση δημιουργεί κίνητρο ώστε να προσπαθούμε να αξιολογούμε με την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια τη γενικότερη συμπεριφορά του κάθε παιδιού ως προς την ανάγνωση και τη γραφή μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες.

            Ο διάλογος που αναπτύχθηκε μεταξύ των παιδιών και οι απαντήσεις που έδιναν στις ερωτήσεις απέδειξαν ότι τα παιδιά κατανόησαν πλήρως την ιστορία που τους αφηγήθηκα και είχαν αποκομίσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να μπορούν να την αναδιατυπώσουν…

            Θεωρώ ότι οι κύριοι στόχοι που έχουν τεθεί αρχικά επιτεύχθηκαν πλήρως. Παρατήρησα την έκταση της αφήγησης των παιδιών, τους διαλόγους στους οποίους εμπλέκονταν, τον τρόπο σύνταξής τους και την πλοκή που ανέπτυξαν και συμπέρανα ότι πράγματι τα παιδιά κατέκτησαν σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής μέσα από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

                

         

                                        

                               

     

Τίτλος δραστηριότητας

«Επιστολή στο Δήμαρχο της περιοχής για τη βελτίωση της παιδικής χαράς που βρίσκεται δίπλα στο νηπιαγωγείο»

Στόχος δραστηριότητας: Βασικός στόχος κατά την υλοποίηση της δραστηριότητας ήταν να αντιληφθούν τα παιδιά ότι γράφουμε με διαφορετικούς τρόπους μια επιστολή ανάλογα με τον επικοινωνιακό μας στόχο. Αλλιώς π.χ. γράφεται μια επιστολή που απευθύνεται από το γραφείο εκπαίδευσης σε όλα τα νηπιαγωγεία και αλλιώς μια επιστολή που την απευθύνει κάποιος σε ένα συγγενή του. Άλλη γλώσσα χρησιμοποιούμε για να γράψουμε στους φίλους μας και άλλη για να γράψουμε σε τοπικούς φορείς ή στο δήμαρχο της πόλης.

Παράλληλα, επιδίωξή μου ήταν τα παιδιά να αντιληφθούν την κοινωνική διάσταση της γλώσσας και να εμπλακούν σε δραστηριότητες αναδυόμενης γραφής αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία να «γράψουν» το δικό τους κείμενο που θα έχει νόημα για τα ίδια με σαφή επικοινωνιακό στόχο και πραγματικό αποδέκτη. Επίσης, να περιγράψουν αντικείμενα ή γεγονότα και να επιχειρηματολογούν (π.χ. οι κούνιες είναι χαλασμένες, γι’ αυτό χρειαζόμαστε καινούριες κλπ).

Περιγραφή δραστηριότητας: Τα παιδιά αποφάσισαν να γράψουν επιστολή στο Δήμαρχο όπου θα ζητούσαν την αντικατάσταση των παλιών παιχνιδιών της παιδικής χαράς με καινούρια παιχνίδια. Η πρωτοβουλία ήταν δική τους, με αφορμή τη δική μου άρνηση όταν μου ζητούν να παίξουν στην παιδική χαρά που βρίσκεται δίπλα στον προαύλιο χώρο του σχολείου μας.

            Επεξεργαστήκαμε επιστολές που είχαν σταλεί άλλοτε στο σχολείο μας, είτε από το Διευθυντή Εκπαίδευσης ( π.χ. έγκριση για την πραγματοποίηση εκπαιδευτικής εκδρομής), είτε από το Δήμαρχο ( π.χ. πρόσκληση με την οποία μας καλούσε σε χριστουγεννιάτικη εκδήλωση) και συζητήσαμε σχετικά με τη λειτουργία που επιτελούν αυτά τα κείμενα σε κάθε περίσταση.

            Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι για τη δημιουργία μιας επιστολής κάνουμε τις κατάλληλες γλωσσικές επιλογές ανάλογα με το πλαίσιο επικοινωνίας και τον επιδιωκόμενο σκοπό (ποιος μιλάει, με ποιον, για ποιο θέμα, με τι τρόπο). Π.χ. γράφουμε σε φίλους μας για να ενημερώσουμε για την πραγματοποίηση party, για να εξηγήσουμε τους κανόνες ενός παιχνιδιού. Γράφουμε, όμως, και σε τοπικούς φορείς για να ζητήσουμε κάτι.

            Το κάθε παιδί αποφάσισε να γράψει τη δική του επιστολή, το καθένα ξεχωριστά και παράλληλα να ζωγραφίσει πώς θα ήθελε να είναι η νέα παιδική χαρά! Επέλεξαν ποιο θα είναι το περιεχόμενο της επιστολής, ποια σημειωτικά μέσα θα χρησιμοποιούσαν για την παραγωγή του κειμένου τους και επιχειρηματολογούσαν κάθε φορά για τις επιλογές τους.

            Επίσης, «έγραφαν» και τα απαραίτητα στοιχεία- πληροφορίες στο φάκελο της επιστολής τους. «Έγραψαν» το όνομά τους στη θέση του αποστολέα και τη λέξη «Δήμαρχος», όπως μπορούσαν, στη θέση του παραλήπτη. Επειδή δεν είχαμε γραμματόσημα τη δεδομένη στιγμή, σκέφτηκαν να ζωγραφίσουν κάτι στη θέση του γραμματόσημου.

            Οι επιστολές ήταν έτοιμες για το ταχυδρομείο και η αγωνία για την απάντηση του Δήμαρχου μεγάλη!!!

Αξιολόγηση δραστηριότητας: Τα νήπια ανταποκρίθηκαν θετικά καθ’ όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας. Η προσδοκία ότι μέσω επιστολής θα πετύχαιναν τη δημιουργία νέας παιδικής χαράς, έδινε κίνητρο στα παιδιά ώστε να προσπαθήσουν να «γράψουν» όσο καλύτερα μπορούσαν. Υπήρχε έντονη κινητικότητα και συνεργασία μεταξύ τους, ώστε το κείμενό τους να είναι αποτελεσματικό και να «πείσουν» τον παραλήπτη.- δήμαρχο να ανταποκριθεί θετικά στο αίτημά τους.

            Ο στόχος που είχε τεθεί αρχικά επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό. Τα παιδιά κατανόησαν για άλλη μια φορά την κοινωνική διάσταση της γλώσσας και συνειδητοποίησαν ότι η μορφή κάθε κειμένου, προφορικού ή γραπτού, εξαρτάται από τον επικοινωνιακό σκοπό που καλείται να εξυπηρετήσει. Η επιστολή που «έγραψαν» ήταν δικό τους δημιούργημα που είχε σαφή στόχο και πραγματικό αποδέκτη. Αυτό τους κέντριζε το ενδιαφέρον και τους δημιουργούσε κίνητρο καθ’ όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας. Παράλληλα, ενθάρρυνε  τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την πρωτοβουλία όλων των παιδιών. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα συνδεόταν με την αναζήτηση νοήματος και όχι με την καλλιέργεια επιμέρους δεξιοτήτων. Δεν επικεντρώθηκα καθόλου σε «τυχόν λάθη» που αφορούσαν τον τρόπο γραφής τους και δε διόρθωνα τις επιλογές τους. Απλά τα ενθάρρυνα να σκεφτούν και να αποφασίσουν μόνα τους για τον τρόπο γραφής τους. Έχοντας υπόψη ότι δεν έχουν όλα τα παιδιά τις ίδιες εμπειρίες εγγραμματισμού, επικεντρώθηκα σ’ αυτά που μπορούσαν να καταφέρουν και αξιολόγησα θετικά, ώστε να τους δίνω κίνητρα να συνεχίζουν.

Θεωρώ ότι δεν υπήρξαν αδύνατα σημεία στην υλοποίηση της δραστηριότητας. Η «γραφή» της επιστολής έγινε εύκολα και ευχάριστα!