ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΙΣ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ - 3ο Νηπιαγωγείο Τρίπολης

7^η Εκπαιδευτική Περιφέρεια

Προσχολικής Αγωγής

Σχολικό έτος 2014-2015

Ενδοσχολική Επιμόρφωση:

« Καλλιεργώντας τη μαθηματική σκέψη των νηπίων»

Νηπιαγωγείο: 3^ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΤΡΙΠΟΛΗΣ

Νηπιαγωγοί: Νικολοπούλου Έλενα, Μητροπούλου Φωτεινή, Κωστοπούλου Γωγώ

Τίτλος δραστηριότητας: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ «Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΤΗΣ ΛΕΡΝΗΣ ΛΙΜΝΗΣ»

• Περιγραφή δραστηριότητας:

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ

Πριν από τις μαθηματικές δραστηριότητες, ξεκινάμε φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με τον ζωγράφο Θεόφιλο μέσα από το βιβλίο  «Ο ζωγράφος Θεόφιλος», εκδ. Παπαδόπουλος ,                                                                                                                                και φωτογραφίες από το διαδίκτυο. Γνωρίζουμε διάφορα έργα του και δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση σε όσα είναι εμπνευσμένα από την Επανάσταση του ΄21, λόγω της επερχόμενης γιορτής της 25^ης Μαρτίου. Τέλος παρουσιάζω τον πίνακα «Ο Κολοκοτρώνης στον κάμπο της Λέρνης Λίμνης» σε αφίσα και τον επεξεργαζόμαστε ως εξής:

1)      Περιγράφουμε τον πίνακα

2)      Εκφράζουμε συναισθήματα που αποτυπώνονται στον πίνακα αλλά και εκείνα που προκαλεί ο πίνακας σε μας.

3)      Μαντεύουμε τον τίτλο του πίνακα

4)      Λέμε τον τίτλο που έδωσε ο Θεόφιλος με διάφορους τρόπους: με ενθουσιασμό για τη νίκη των Ελλήνων, χτυπώντας τα τσαρούχια, λαχανιασμένα από τον πολύ χορό, κτλ.

5)      Γυρίζουμε την αφίσα ανάποδα και κάνω ερωτήσεις παρατηρητικότητας.

6)      Παίζουμε «το παιχνίδι των αισθήσεων»: φανταζόμαστε ότι π.χ. χαϊδεύουμε τη γούνα στην περικεφαλαία του Κολοκοτρώνη (αφή), μυρίζουμε τη σούπα (όσφρηση), πίνουμε κρασί (γεύση), ακούμε τη μουσική που παίζουν τα κλεφτόπουλα με τα μουσικά όργανα (ακοή).

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Α. Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΜΟΤΙΒΩΝ

Στόχος:  Να αντιλαμβάνονται και να αναπαράγουν δεδομένα μοτίβα.

·         Πιάνονται σε κύκλο και χορεύουν ελεύθερα υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής, όπως τα κλεφτόπουλα στον πίνακα του Θεόφιλου. Κάθε φορά όμως πιάνονται σύμφωνα με ένα μοτίβο που ζητάω εγώ: αγόρι – κορίτσι – αγόρι – κορίτσι…, δύο κοιτάζουν μέσα στον κύκλο – ένας προς τα έξω – δύο μέσα – ένας έξω…, ένας με φέσι – δύο χωρίς φέσι …, κρατώντας κίτρινο – πράσινο – κόκκινο μαντήλι…

·         Εξηγούμε  τι είναι μοτίβο και βρίσκουμε διάφορα μοτίβα μέσα στην τάξη, όπως οι ρίγες στην ελληνική σημαία (μπλε – άσπρη – μπλε – άσπρη…), το ημερολόγιο του μήνα (5 μέρες στο σχολείο – 2 μέρες στο σπίτι…), το μοτίβο στα σχέδια του χαλιού μας κτλ.

·         Φτιάχνουμε μοτίβα με αντικείμενα της τάξης. Στην αρχή ζητάμε  να μας  φτιάξουν ένα συγκεκριμένο μοτίβο, στη συνέχεια φτιάχνουμε εμείς ένα μοτίβο και καλούμε  τα παιδιά να το βρουν και να το συνεχίσουν, ενώ στο τέλος αφήνουμε τα παιδιά να σκεφτούν δικά τους μοτίβα.

·         Δίνουμε  στα παιδιά ένα πλαστικό πιάτο και πλαστικοποιημένες φιγούρες παιδιών κολλημένες σε μανταλάκια. Φτιάχνουμε μοτίβα πιάνοντας τα μανταλάκια πάνω στο πιάτο π.χ. μαύρα – ξανθά μαλλιά – μαύρα – ξανθά…. ή κόκκινα – πράσινα παπούτσια – κόκκινα – πράσινα… κτλ. Ακολουθούμε την ίδια πορεία με την προηγούμενη δραστηριότητα. Το υλικό αυτό μένει στη γωνιά των μαθηματικών για να παίζουν τα παιδιά στη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων.

·         Σχεδιάζουμε έναν κύκλο σε χαρτί Α4 και ζητάμε  από τα νήπια να ζωγραφίσουν παιδάκια πιασμένα στον κύκλο σύμφωνα με ένα δικό τους μοτίβο. Μαντέψτε! Υπήρξε νήπιο που έφτιαξε τρία(!!!) μοτίβα στην ίδια εργασία!!!

 Β. ΠΡΟΣΘΑΦΑΙΡΕΣΕΙΣ

Στόχος:  Να επιλύουν προβλήματα κάνοντας απλές μαθηματικές πράξεις.

·         Τρία παιδιά κάνουν τους μουσικούς και τα υπόλοιπα πιάνονται σε κύκλο όπως τα κλεφτόπουλα στον πίνακα. Χορεύουν παραδοσιακή μουσική και σε κάθε παύση μπαινοβγαίνουν διάφορα κλεφτόπουλα. Κάθε φορά μετράμε πόσοι μένουν στον κύκλο του χορού. Π.χ. Βγαίνει ένας για να ανακατέψει τη σούπα. Πόσοι μένουν στο χορό; Γυρίζει αυτός που ανακάτεψε τη σούπα, αλλά βγαίνει ο Κολοκοτρώνης που κουράστηκε και τον ακολουθεί και το πρωτοπαλίκαρό του, κτλ.

·         Τραβάνε από σακούλα μαναβικής ένα πλαστικοποιημένο λαχανικό και το κρεμάνε στο λαιμό. Λένε το όνομά του και το χρώμα του. Βάζω μουσική και χορεύουν ελεύθερα. Στην παύση βρίσκουν παιδιά που έχουν το ίδιο λαχανικό (αν υπάρχουν , γιατί έχω και μονά λαχανικά) και μπαίνουν στα στεφάνια – πιάτα .Έτσι κάνουν ταξινόμηση ανά είδος. Φτιάχνουμε μεγάλο κύκλο από πανιά για κατσαρόλα. Παριστάνω ότι μαγειρεύω μια σούπα και κάθε φορά που προσθέτω ή αφαιρώ λαχανικά, τα αντίστοιχα παιδιά μπαίνουν ή βγαίνουν απ’ την κατσαρόλα και μετράμε πόσα λαχανικά είναι κάθε φορά μέσα στην κατσαρόλα.

·         Φέρνουμε στην παρεούλα πλαστικοποιημένες φιγούρες παιδιών και μία χάρτινη θάλασσα. Λέω μια δικιά μου ιστορία με μια παρέα παιδιών που πηγαίνει στη θάλασσα και για διάφορους λόγους μπαινοβγαίνουν στη θάλασσα. Κάθε φορά σηκώνεται ένα νήπιο, βάζει ή βγάζει παιδιά απ’ τη θάλασσα και μετράει πόσα μένουν μέσα στη θάλασσα.

·         Ένας - ένας με τη σειρά σηκώνεται, παίρνει ένα καλάθι με 10 ντομάτες (μπάλες από εφημερίδα ντυμένες με κόκκινο γκοφρέ), στέκεται απέναντι από ένα κουτί σε καθορισμένο σημείο και πετάει τις ντομάτες σημαδεύοντας το κουτί. Όταν τελειώνει, μετράει πόσες ντομάτες βγήκαν έξω απ’ το κουτί και πόσες έμειναν μέσα. Διατυπώνει με λόγια αυτό που έκανε και καταλήγουμε σε μία αριθμητική πρόταση του τύπου : « Δέκα ντομάτες, έξω οι επτά, μένουν τρεις». Στον επόμενο γύρο τα παιδιά προσπαθούν να βάλουν τις ντομάτες μέσα στο κουτί αλλά με κλειστά μάτια αυτή τη φορά. Όταν τελειώνουν, παίρνω το κουτί και μετά τους βγάζω το μαντήλι. Μετράνε πόσες ντομάτες έπεσαν στο πάτωμα και μαντεύουν πόσες ντομάτες είναι μέσα στο κουτί. Όσοι δυσκολεύονται μετράνε με τη βοήθεια της αριθμογραμμής που έχουμε στη παρεούλα. Επαληθεύουμε και διατυπώνουμε αριθμητικές προτάσεις του τύπου : « δέκα ντομάτες, έξω οι πέντε, μένουν πέντε».

Γ. ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Στόχος:  Να τηρούν τη σειρά διαδοχής στο παιχνίδι, να τηρούν τους κανόνες, να χρησιμοποιούν στην αρχή το ένα ζάρι και μετά και τα δύο, να αντιστοιχίζουν το χρώμα και την ποσότητα  που αναφέρεται στο ζάρι με εικόνες αντικειμένων.

Επιτραπέζιο παιχνίδι

Υλικά: κατσαρολίτσα (απ’ τα κουζινικά του σχολείου), ένα ζάρι με τους αριθμούς «0» - «1» - «1» - «2» - «2» - «3»,  ένα ζάρι με 6 χρώματα (κόκκινο, κίτρινο, πράσινο, πορτοκαλί, καφέ, μοβ), πλαστικοποιημένες εικόνες λαχανικών στα 6 χρώματα του ζαριού.

Τρόπος παιχνιδιού: Οι παίκτες (2-4) μοιράζονται τυχαία τα λαχανικά. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να βάλουν όλα τα λαχανικά τους μέσα στην κατσαρόλα. Νικητής είναι αυτός που τελειώνει πρώτος.

Α) Ρίχνουν μόνο το ζάρι με τους αριθμούς και βάζουν στην κατσαρόλα όσα λαχανικά λέει ο αριθμός. Β) Ρίχνουν μόνο το ζάρι με τα χρώματα και βάζουν στην κατσαρόλα ένα λαχανικό με το αντίστοιχο χρώμα. Γ) Ρίχνουν και τα δύο ζάρια και βάζουν στην κατσαρόλα τόσα λαχανικά του αντίστοιχου χρώματος όσα λέει ο αριθμός. π.χ. Τα ζάρια φέρνουν τον αριθμό «2» και το χρώμα «κόκκινο». Ο παίκτης βάζει στην κατσαρόλα 2 ντομάτες.

                                      

                                                     

Δ. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ «ΤΩΡΑ», «ΠΡΙΝ»

Στόχος:  Να κατανοούν απλές χρονικές σχέσεις

• Τα παιδιά μιμούνται διάφορους τρόπους  βαδίσματος που δείχνω με το σώμα μου (χωρίς λεκτική αναφορά). Κάθε φορά ρωτάω: «Τι κάνουμε τώρα;» «Τώρα περπατάμε στις μύτες». «Τι κάναμε πριν;» «Πριν περπατούσαμε στα γόνατα».
• Διαλέγουμε  μερικά παραμύθια που έχουμε διαβάσει στην τάξη και δείχνουμε  εικόνες απ’ αυτά τα βιβλία. Τα παιδιά περιγράφουν τι συμβαίνει στις σκηνές που απεικονίζονται και θυμούνται τι είχε συμβεί πριν απ’ αυτές.
• Ζωγραφίζουν ό,τι φαντάζονται πως συνέβη πριν από τη σκηνή που διαδραματίζεται στον πίνακα του Θεόφιλου.

• Προσδοκώμενα  αποτελέσματα:

Να κατακτηθούν οι μαθηματικές έννοιες που τέθηκαν στους στόχους

• Τεχνικές Υλοποίησης της δραστηριότητας:

Οπτικό ερέθισμα, βίωση με το σώμα, συμβολική αναπαράσταση στο χαρτί, επιτραπέζιο παιχνίδι

Αξιολόγηση της δραστηριότητας

Όλες οι δραστηριότητες υλοποιήθηκαν όπως είχαν προγραμματιστεί. Τα παιδιά τις χάρηκαν, αλλά και η εκπαιδευτικός, γιατί κύλησαν ομαλά, χωρίς δυσκολίες. Κατάφεραν όλοι να ολοκληρώσουν με επιτυχία τις τελικές εργασίες , οι οποίες τους άρεσαν γιατί ήταν ανοιχτού τύπου.

• Εσείς, κρίνετε ότι βελτιωθήκατε ως εκπαιδευτικοί με αυτόν τον τρόπο προσέγγισης των μαθηματικών; Αν ναι, σε τι;

Παρόλο που δουλεύουμε με αυτόν τον τρόπο και τον γνωρίζουμε καλά,  υπήρξαν σημεία που νιώθουμε ότι βελτιωθήκαμε. Καταρχήν μάθαμε να εμπλουτίζουμε τη γωνιά των μαθηματικών με παιδαγωγικό υλικό που φτιάχνουμε μόνες μας και δεύτερον εξοικειωθήκαμε με το να ετοιμάζουμε δικά μας φύλλα εργασίας ανοιχτού τύπου.